|
| 1 | [نمايش]
|
|
| | 2 | اطلاع
| intelligence
| اطلاع (intelligence) را بايد از اخبار (Information) تفكيك كرد. بر اين اساس، اخبار شامل هرگونه مطلب بدون ارزيابي است كه داراي قالبهاي مختلف و پراكنده مي‌باشد. اما اين اخبار را مي‌توان پردازش نمود و تبديل به اطلاع كرد، گرچه هنوز ارزش اطلاعاتي آن هنوز مشخص نباشد. پس با اين عبارت اطلاع، اخبار پردازش‌شده است. علاوه بر اين اطلاع را نتيجه جمع‌بندي، ارزيابي، تحليل، يكسان‌سازي و تفسير خبر واصله مي‌گويند. به عبارت ديگر آنچه را كه از موضوع مي‌دانيم و مي‌فهميم را، اطلاع مي‌گويند.همچنين گفته مي‌شود زمانيكه ارزيابي از منبع خبر به‌عمل آيد و تقويم مقدماتي يا ارزيابي حوزه عملياتي از متن گزارش (خبر) صورت پذيرفت، چنين خبري را ممكن است خبر اطلاعاتي يا اطلاع محسوب داشت.درواقع مي‌توان گفت وقتيكه يك خبر تبديل به اطلاع مي‌شود. قطعاً يك محصول و معلومات جديدي نسبت به خبر اوليه خواهد بود كه خود موضوعي براي تفسير بيشتر خواهد بود.
| | 3 | اطلاعات
| intelligence
| اطلاعات اساساً مفهومي مبهم، نارسا و غيردقيق است و از منظرهاي گوناگون و به اعتبارهاي متفاوت مي‌تواند تعريف شود. در يك نگرش عام اطلاعات را مي‌توان به اعتبار سازماني (Organization)، فعاليت خاص (Activities) و يا به اعتبار پيكره ويژه‌اي از دانش، معرفت (Knowledge) و يا اخبار پرورش يافته تعريف نمود.
از منظر نخست، مفهوم اطلاعات به مصداق‌هاي ساختاري ـ نهادي رجوع مي‌دهد. آنچه با اين نوع برداشت متبادر به ذهن مي‌گردد، سازمانها و سرويس‌هايي هستند كه با هدف كسب، پرورش و توليد اطلاعات تأسيس يافته‌اند. (سازمانها و سرويسهاي اطلاعاتي، Intelligence agency)
از نگاه دوم، اطلاعات به محصولي اطلاق مي‌شود كه از رهگذر جمع‌آوري، ارزيابي، تجزيه و تحليل، تركيب و تفسير اطلاعات خامي كه مربوط به يك يا چندين جنبه از ملل خارجي يا عرصه‌هاي عملياتي كه بالفعل و يا بالقوه نيازمند طراحي هستند به‌دست مي‌آيد. به بيان ديگر اطلاعات مي‌تواند به مثابه اخباري تعريف شود كه جمع‌آوري شده، سامان‌يافته و براي اهداف بازيگران يا تصميم‌سازان خاص تدقيق و تحليل شده‌اند. از اين منظر اطلاعات هم مي‌تواند ناظر بر جمع‌آوري اطلاعات آشكار باشد و هم جمع‌آوري اطلاعات پنهان و طبقه‌بندي شده. آنچه در اين تعريف از اطلاعات مستتر است، مدار اطلاعاتي (Intelligence cycle)مي‌باشد.
با رويكرد سوم، اطلاعات صرفاً آن دسته از اخبار و داده‌ها اطلاق مي‌گردد كه طي برآيند تجزيه و تحليل و بررسي، پرورش يافته باشند. لذا به اين اعتبار اطلاعات را مي‌بايست از اطلاعات پرورش نيافته و يا خبر (Information) تفكيك كرد. از اين منظر مي‌توان اطلاعات را به گونه موضوعي نيز تقسيم و طبقه‌بندي نمود : همچون اطلاعات استراتژيك، اطلاعات تاكتيكي، اطلاعات سياسي، اطلاعات اقتصادي، اطلاعات نظامي، اطلاعات تكنولوژيكي، اطلاعات جغرافيايي و غيره.
منابع
1- Dictionary of United States Military Terms for Joint Usage, Washington, D.C., Department of Anny, Navy, and Air Force, 1995.
2- Godson, Roy, May, Emest R., Schmitt, Gary, U.s. Intelligence at the Crossroads, Washington & London, Brassey s, 1995.
3- McCarthy, Shaun P., The Function of Intelligence in Crisis Management, U.S.A., Ashgate, 1998.
4- Watson, Bruce.w, & others, (Eds), United States Intelligence, An Encyclopedia, NewYork & London, Garland Publishing INC., 1990.
| | 4 | اطلاعات آشكار
|
| اطلاعات (Intelligence) را به اعتبار دسترسي آزاد يا غيرآزاد به منابع آن مي‌توان به اطلاعات آشكار و اطلاعات پنهان تقسيم كرد. اطلاعات آشكار را آن دسته از اطلاعات و منابعي مي‌دانيم كه به لحاظ نظري در دسترس هر دانشمند و محققي قرار دارند. (رانسوم، 1375، ص 68)
امروزه و در پي انفجار اطلاعات، بر حجم اطلاعات آشكار افزوده شده است. نتيجه اين تحولات اهميت يافتن منابع آشكار در كسب اطلاعات مورد نياز مي‌باشد. برخي برآوردها حاكيست كه تقريباً 80 منابع اطلاعاتي، منابع غيرمحرمانه (اطلاعات و منابع آشكار) مي‌باشند.
ويژگيهاي اطلاعات آشكار را مي‌توان در موارد زير شمارش كرد:
1- دسترسي سهل به اين اطلاعات.
2- حداقل هزينه مالي جهت دستيابي به اين نوع از اطلاعات.
3- حداقل خطر براي منابع جمع‌آوري اطلاعات (دولتها نه مي‌خواهند و نه مي‌توانند جمع‌آوري اطلاعات آشكار را جرم تلقي كنند.)
4- تهديدي را متوجه حيات خصوصي افراد نمي‌كند.
5- از حيث قابليت ارزيابي، ارزيابي آنها (از حيث صحت و سقم و احتمال فريب بودن) راحت‌تر از اطلاعات طبقه‌بندي شده است.
6- قسمت عمده نيازهاي سرويسهاي اطلاعاتي را برآورده مي‌سازند.
منابع
1- رانسوم، هري.هاو، اطلاعات سياسي و نظامي، موسسه پژوهشهاي اجتماعي، مجموعه مقالات سياسي ـ امنيتي، جلد دوم، تهران، بينش، 1375
2- ويلنسكي، هرول، اطلاعات سازماني، موسسه پژوهشهاي اجتماعي، مجموعه مقالات سياسي ـ امنيتي، جلد دوم، تهران، بينش، 1375
| | 5 | اطلاعات استراتژيك
| Strategic Intelligence
| اطلاعات استراتژيك (Strategic Intelligence) اطلاعاتي را گويند كه اساساً باعث شكل‌گيري سازوكارها و خط‌مشي‌ها، و طرح‌هاي عمليات اطلاعاتي ـ نظامي در سطوح ملي و بين‌المللي مي‌گردد (Watson, 1990, P538) به بيان ديگر اطلاعات استراتژيك به اطلاعات تجزيه و تحليل شده، تركيب‌يافته، و تفسيرشده‌اي اطلاق مي‌گردد كه براي توسعه و پيشرفت مقاصد و سياست‌هاي امنيت ملي و طرح‌هاي مربوط به آنان مورد نياز است.
گاه اطلاعات استراتژيك نيز به معناي سازماني ـ نهادي آن مورد بحث واقع مي‌شود. در چنين رويكردي اطلاعات استراتژيك دلالت بر آنگونه سازمانها و ارگان‌هايي دارد كه وظيفه جمع‌آوري، توليد و حفاظت اطلاعات نظامي ـ امنيتي را برعهده دارند. (Laqueur, 1985, P19)
در برخي متون، اطلاعات استراتژيك چنين تعريف شده است : اطلاعات استراتژيكي عبارت از اطلاعاتي است كه در مورد اوضاع و احوال كشورهاي خارجي و مناطقي كه از لحاظ كشور خودي حايز اهميت است تا حدودي كه بستگي به سياست خارجي و امنيت و دفاع ملي دارد بايد كسب شود. اطلاعات استراتژيكي اولين قسمت از اطلاعات نظامي بوده و مربوط به مقدورات، آسيب‌پذيري و نحوه احتمالي عمليات كشورهاي خارجي است.
اهداف اطلاعات استراتژيك را مي‌توان در دو هدف عمده‌ي ذيل خلاصه كرد :
1- سنجش نيرو و قدرت كشورها (مقدورات يا امكانات كشورها)
2- كشف مقاصد كشورها
منابع
1- كالينز، جان ام، استراتژي بزرگ (اصول و رويه‌ها)، ترجمه كورش بايندر، تهران، دفتر مطالعات سياسي و بين‌المللي، 1370.
2- Becet, Henry S.A., The Dictionary of Spionage, USA, Sunshine Enterprise Limited, 1986.
3- Boxeman, Adda B., Strategic Intelligence & Statecraft, Washington, New York, London: Brassey s (us), Inc., 1992.
4- Laqueur, Walter, A World of Secrets : The Uses and Limits of Intelligence, New York, Basic Books, INC., Publishers, 1985.
Watson, Bruce.w, & others, (Eds), United States Intelligence, An Encyclopedia, NewYork & London, Garland Publishing INC., 1990
|
|