مقاله ها
تحليل ظرفيت هاي تاثير گذاري جمهوري اسلامي ايران در عرصه جنگ الكترونيك



مقدمه
تجربه جنگ‏هاي گذشته نشان مي‏دهد نتايج  جنگ تا حد زيادي تحت تأثير توانمندي‏هاي كشور يا كشورهاي پيروز در عرصه جنگ الكترونيك قرار دارد. يكي از اين نوع توانمندي‏ها ؛ بهره گيري از توان الكترونيك در صحنه نبرد است. امروزه جنگ الكترونيك يكي از انواع جنگ‏هاي جديد محسوب مي‏شود كه در فرايند و نتيجه جنگ‏ها ‏و رقابت‏ها ‏نقش مهمي ايفا مي‏كند.  توانايي كشورها در عرصه مديريت، كنترل و جنگ الكترونيك در دوران صلح نيز نقش مهمي در عرصه فعاليت‏هاي اطلاعاتي و جاسوسي دارد. بنابراين مي‏توان گفت  كارايي و استفاده از توانمندي‏ها ‏و ظرفيت‏ها ‏جنگ الكترونيك فقط در در عرصه نظامي و در صحنه نبرد خلاصه نمي‏شود. لذا شاهد اين هستيم كه اكثر كشورها به شدت به دنبال سرمايه‏گذاري در عرصه جنگ الكترونيك و داشتن دست بالا در مقابل رقبا و دشمنان در اين زمينه هستند.
جنگ تحميلي، جنگ آمريكا و عراق در سال 1991، حمله آمريكا به عراق در سال 2003 و حمله آمريكا به افغانستان در سال 2001 موجب گرديد جمهوري اسلامي ايران با بهره گيري گسترده از تجربيات ناشي از تحولات سه دهه گذشته در منطقه و دنيا به اهميت اين موضوع اشراف كامل پيدا نموده و سرمايه‏گذاري خوبي براي فعال شدن توانايي‏هايي ‏كشور در اين حوزه انجام دهد. وهم‏چنين با توجه به تجربيات گسترده ناشي از روندهاي موجود نظامي و رويدادهاي چند سال اخير
سرمايه‏گذاري‏هاي صورت گرفته در عرصه جنگ الكترونيك با توجه به سرمايه انساني موجود در كشور نتايج موفقيت‏ آميزي به دنبال داشته است؛ ازجمله مي‏توان به موفقيت ايران در كنترل و مديريت هواپيماي بدون سرنشين آمريكايي و توانمندي ايران در مقابله با حملات سايبري و كنترل موشك‏هاي دشمن اشاره كرد كه همگي نمايانگر توانمندي ايران در اين حوزه مي‏باشد.
 
مقابله و كنترل هواپيماهاي جاسوسي  پهباد
  
بدون شك يكي از مهم‌ترين موفقيت‌هاي ايران در عرصه جنگ الكترونيك، كنترل هواپيماي بدون سرنشين آمريكايي با نام آر.كيو 170 بود. در حالي كه كارشناسان آمريكايي احتمال انجام چنين كاري را در حد صفر ارزيابي مي‏كردند ولي اين هواپيما در خاك ايران بدون هيچ گونه آسيب جدي بر زمين نشست و تحت كنترل قرار گرفت. واكنش كارشناسان نظامي و امنيتي آمريكا بسيار عجولانه بوده و توانايي ايران در كنترل اين هواپيما را رد كردند و علت اصلي سقوط آن و اشتباه در كنترل هواپيما عنوان نمودند. با اين حال پس از آن‏كه توسط نيروهاي ايراني اعلام شد، هواپيماي مذكور رمزگشايي شده و به براي اثبات اين ادعا،  كدهايي در اين زمينه ارائه شد، به خوبي روشن گرديد؛ ايران توانمندي لازم براي رمزگشايي و كنترل كامل اين نوع هواپيما‏ها را دارد. افزون بر اين‌ها، هم اكنون جمهوري اسلامي با هدف ساخت نمونه داخلي و استفاده از تكنولوژي به كار رفته در آن در توليدات نظامي داخلي در حال نمونه برداري از اين هواپيما است.
 
همين امر موجب گرديد  نگراني‏هاي گسترده‏اي در آمريكا در زمينه توانمندي ايران در عرصه مهندسي معكوس و امكان ساخت نمونه‏هايي ‏از پهپاد آر.كيو 170 بوجود آيد. گفتني است در برخي از هواپيماهاي نظامي آمريكا همين نوع تكنولوژي شبيه به تكنولوژي هواپيماي پهباد به كار رفته ست. بنابراين امكان بالقوه بوجود امده تا  ايران توانايي خارج كردن كنترل پهپاد آر. كيو 170 از قدرت نظامي آمريكا فراهم آيد. هرچند به اعتقاد فرماندهان نظامي آمريكا احتمال چنين رويدادي بسيار كم است اما همين امر نگراني گسترده‏اي در بين مقامات و جامعه نظامي آمريكا ايجاد نموده است. حتي برخي از كارشناسان آمريكايي بر اين باورند كه ايران مي‏تواند به سيستم پيچيده كنترل و فرماندهي هواپيماهاي پيشرفته آمريكا نفوذ كند و مشكلات گسترده‏اي براي نيروي نظامي آمريكا در سطح خاورميانه ايجاد نمايد.
 
 تاثير  نظامي موفقيت ايران در كسب دانش سايبري

در شرايط فعلي توانايي تهاجمي و تدافعي كشورها در حوزه حملات سايبري يكي ديگر از جلوه‏هاي جنگ الكترونيك محسوب مي‏شود. اين نوع  جنگ‏ها  ‏اصولاً داراي زمان و مكان مشخص نمي باشند و به عبارتي اين گونه نبردها را نبردهاي فاقد زمان و مكان ارزيابي مي‏كنند. در چنين فضايي ايران با توجه به تجربه حملات سايبري عليه تأسيسات نظامي و هسته‏اي خود، سرمايه گذاري مناسبي در اين زمينه انجام داده است. كارشناسان غربي معتقدند كه ايران با توجه به سرمايه علمي و انساني گسترده‏اي كه در اختيار دارد، در حال حاضر به عنوان يكي از كشورهاي توانمند در عرصه دفاع و حملات سايبري محسوب مي‏شود. همين نگاه  باعث گرديده برخي از كارشناسان آمريكايي اصولاً مخالف حملات سايبري عليه تأسيسات نظامي و هسته‏اي ايران باشند. به باور آن‏ها چنين اقداماتي در نهايت منجر به اقدامات متقابل عليه تأسيسات هسته‏اي و نظامي آمريكا و رژيم صهيونيستي خواهد شد كه با توجه به ضعف‏هاي موجود در اين عرصه و هم‏چنين گستردگي شبكه‏هاي اينترنتي آمريكا مي‏تواند فاجعه بار باشد. در آمريكا بخش مهمي از تأسيسات هسته‏اي و نظامي از طريق شبكه‏هاي اينترنت كنترل و مديريت مي‏شوند. درنتيجه هرگونه حمله سايبري موفق عليه آن‏ها مي‏تواند مشكلات جدي براي اين كشور ايجاد نمايد.
در گزارشي كه توسط كارشناسان آمريكايي به كميته امنيت ملي مجلس نمايندگان ارائه شد، قدرت حملات تلافي جويانه ايران در زمينه حملات سايبري را «كمرشكن» توصيف نموده و تأكيد كردند كه ايران قادر است حملات سنگيني را عليه آمريكا تدارك ببنيد. هم‏چنين در اين گزارش آمده است : «ايران پس از حملات ويروسي به تأسيسات هسته‏اي خود در سال 1389 (ويروس استاكس نت) كه با اخلال در فعاليت برخي سانتريفيوژها همراه بود، اقدام به سرمايه‏گذاري گسترده در زمينه توانايي‏هاي سايبري نمود و دانش فني خود را در اين زمينه تقويت كرده است.» در اين زمينه «ايلان برمن» معاون رئيس مركز تحقيقات شوراي سياست خارجي آمريكا اظهار داشت : «در سه سال اخير ايران سرمايه گذاري كلاني براي تقويت توانايي‏هاي تهاجمي و هم‏چنين دفاعي خود در شبكه اينترنتي و دنياي مجازي انجام داده است. آن‏ها بيش از پيش از جنگ سايبري به عنوان راه‏كاري بالقوه براي حمله به آمريكا ياد مي‏كنند».
هم‏چنين «اريك اشميت» مدير كمپاني گوگل ـ شركتي كه هم‏كاري‏هاي نزديكي با سازمان سيا دارد ـ در مصاحبه با سي ان ان تصريح كرد : «استعداد بالاي ايراني‏ها ‏در جنگ سايبري تهديدي براي غرب است. ايراني‏ها ‏به دلايلي كه به درستي براي ما روشن نيست، به طرز غيرمنتظره‏اي در جنگ سايبري با استعداد هستند؛ بنابراين به وضوح در آينده تهديدي براي امنيت سايبري ما به شمار خواهند رفت.» اين موارد به خوبي نشان مي‏دهد كه كارشناسان نظامي و امنيتي كشورهاي غربي به خوبي نسبت به توانايي‏هاي ايران در عرصه حملات سايبري آگاه هستند و نگراني‏هاي جدي در اين زمينه دارند.
 
 
كنترل  و هدايت  موشك‏هاي  دشمن در هوا

از توانمندي‏هاي ديگر ايران در عرصه نبرد الكترونيك، قدرت مقابله به مثل نيروهاي نظامي ايران در برابر حملات موشكي كشورهاي متجاوز است. امروزه كشورها در چارچوب نبردهاي نظامي سنتي براي مقابله با حملات موشك‏هاي دشمن معمولاً از سيستم‏ها ‏پدافند موشكي و مقابله مستقيم استفاده مي‏كنند. در اين روش موشك‏هاي دشمن پس از شناسايي مورد حمله قرار مي‏گيرند و قبل از اصابت به هدف نابود مي‏گردند. سامانه‏هاي دفاع موشكي كه هم اكنون در خاك تركيه و برخي از كشورهاي عربي فعال است و هم‏چنين سامانه اس 300 روسيه دقيقاً از اين الگو استفاده مي‏كنند. در اين الگو كه از تكنولوژي‏هاي پيش‏رفته شناسايي و هدف گيري استفاده مي‏كند در غايت امر آن هدف قرار دادن موشك دشمن است اما توانايي شناسايي و كنترل موشك‏هاي دشمن بدون از بين بردن آن يكي از مهم‏ترين حوزه‏هاي جنگ الكترونيك محسوب مي‏شود. در اين نوع جنگ به جاي  نابودي در  هوا موشك ، كنترل آن در دست گرفته مي‏شود و موشك از مسير اصلي منحرف مي‏گردد. هم‏چنين اين احتمال وجود دارد كه موشك‏هاي كنترل شده عليه مواضع دشمن مورد استفاده قرار گيرند و به عبارت ديگر توانمندي موشكي دشمن عملاً عليه خود دشمن به كار برده شود. بنابراين توانايي ايران در اين حوزه يكي از جديدترين موفقيت‏هاي كشور در عرصه جنگ الكترونيك محسوب مي‏شود. امير فرزاد اسماعيلي فرمانده قرارگاه پدافند هوايي خاتم الانبياء (ص) در ارتباط با اين موضوع اظهار داشت: «هر موشكي قبل از اين‏كه به پيكره مقدس جمهوري اسلامي ايران آسيب برساند، منهدم يا منحرف مي‏شود و به هدفي كه ما تعيين مي‏كنيم اصابت مي‏كند. اين قابليت جنگ الكترونيك است كه طي آن، اين ما هستيم كه براي موشك دشمن برنامه ريزي مي‏كنيم. پروژه فريب موشك‏هاي دشمن در پدافند هوايي كليد خورده و زمان عملياتي شدن آن نيز به تشخيص قرارگاه است ». گفتني است ايران نزديك به سه سال است كه پروژه‏هاي انهدام موشك‏هاي كروز با ارتفاع پست را آغاز كرده است. هر زمان كه تهديدي صورت بگيرد، اين سامانه‏ها ‏به صحنه مي‏آيند و وظيفه خودشان را انجام مي‏دهند. اين موضوع به خوبي نشان مي‏دهد كه متخصصان داخلي در حال ارائه الگوي جديدي در مقابله با حملات موشكي دشمن هستند. ضمن اين‏كه به دنبال عدم پايبندي روس‏ها ‏در زمينه تحويل اس 300، كارشناسان داخلي ساخت نمونه داخلي آن را در اولويت قرار داده‏اند. به گفته مقامات نظامي سامانه جاي‏گزين كه باور 373 نام دارد در حال نهايي شدن است. اين سامانه علاوه بر داشتن ويژگي‏هاي اس 300 روسي، توانمندي‏هاي بيش‏تري در زمينه مقابله با حملات موشكي دشمن دارد.

نتيجه گيري

ظرفيت‏هاي كشور در عرصه جنگ الكترونيك نشان از تأثيرگذاري آن در زمينه مقابله با هواپيماهاي نظامي بدون سرنشين دشمن دارد. توانايي ايران و كدبرداري و در نهايت تلاش براي ساخت نمونه‏هاي داخلي هواپيماهاي نظامي امريكايي نشان از توانمندي‏هاي كشور در نبرد سايبري است. نبردي كه اختصاص به دوران جنگ نداشته و همواره بين رقبا و دشمنان وجود داشته است . عزم و اراده متخصصان داخلي در ساخت مشابه سامانه ضد هوايي اس 300 روسي و ظرفيت شناسايي موشك‏هاي دشمن و مديريت آن‏ها ‏براي اصابت به هدف دلخواه، نشانگر توانايي كشور براي پوشش نقاط ضعف خود و تضعيف نقاط قوت دشمن است. در نتيجه تداوم موفقيت‏هاي ايران در عرصه جنگ الكترونيك مي‏تواند تهديدات را خنثي نمايد و بر ظرفيت‏ها ‏و حوزه‏هاي تأثيرگذاري ايران در عرصه بين المللي بيفزايد.